Merhaba arkadaşlar : Bu forumda görsel sanatların önemli bir alanı olan GRAFİK TASARIM ile ilgili dilimiz
döndüğünce faydalı bilgiler vermeye çalışacağız. Bunlardan en önemlisi daha doğrusu, tüm görsel sanatları
ilgilendiren (Resim, Heykel, Mimari, Grafik, El sanatları vb) temel ilkelerden söz edeceğim.
TEMEL TASARIM NEDİR?
Bir görsel çalışma oluşturulurken farkında olarak veya olmayarak bir takım kurallardan, ilkelerden ve araçlardan yararlanılır
bunları iki ana başlık altında toplayabiliriz.
KOMPOZİSYON ve BİÇİMLENDİRME
1- BİÇİMLENDİRME ARAÇLARI:
Bir görsellik içinde yeralan ve algılayabildiğimiz tüm fiziksel elemanlardır,
Bunlar:
a) Çizgi
b) Leke
c) Doku
d) Renk
e) Hacim, ışık-gölge
f) Perspektif
g) Siyah-beyaz
2- KOMPOZİSYON ARAÇLARI:
Bir görsel içinde yer alan fiziksel elemanların düzenlenme kurallarının tamamıdır.
Bunlar:
a) Uygunluk
b) Birlik
c) Egemenlik
d) Zıtlık
e) Denge
f) Tekrar
g) Yön
h) Ölçü
i) Aralık
j) Değer
k) Hareket
l) Hiyerarşi
Herhangi bir görsellik oluşturulurken faydalandığımız somut ve soyut elemanları geniş bir şekilde
dilim döndüğünce anlatmaya çalışacağım:
İLK KONUMUZ ÇİZGİ:
Çizgiyi, birbiri ardına sıralanmış değişik yönlerdeki sınır belirleyici hat olarak tanımlayabiliriz.
Doğru ise iki nokta arasındaki en kısa yol veya iki düzlemin kesiştiği yerdir. Çizgi en temel görsel
biçimlendirme ögesidir. Tüm biçimsel elemanları bölgesel olarak birbirinden ayırarak en basit anlamda
bir görseli oluşturur. Görsel sanatlar alanında en fazla kullanılan kontrolü en zor bir o kadarda olmazsa
olmazlarındandır çizgi, Hareketi, yönü, kalınlığı, rengi, dokusu, vardır. Her biçimi belli anlamlar ifade
etmektedir. Aşağıda çizginin önemli biçimleri ve özelliklerini anlatmaya çalıştım.
Çizgi Biçimleri :
a)Düz çizgiler.
b)Kalınlaşan, incelen çizgiler.
c)Kavisli çizgiler.
d)Kırık çizgiler.
e)Hafif titreşimler gösteren çizgiler.
f)Kesik çizgiler.
Çizgilerin Birbirleriyle Olan İlişkisi :
Paralel Çizgiler :
a.Eşit ağırlıklı, eş kalınlıklı, düz paralel çizgiler.
b.Değişiki aralıklı, değişik kalınlıklı düz paralel çizgiler.
c.Dairesel paralel çizgiler (eş aralıklı, değişik aralıklı, eş kalınlıklı, değişik kalınlıklı).
d.Kısa paralel çizgi demetleri.
Biribirini Kesen Çizgiler :
a.Birbirini kesen doğru ve eğri parçaları.
b.Birbirini kesen dairesel çizgiler.
c.Birbirini kesen kalın- ince, sık - seyrek çizgiler.
d.Birbirini kesen kısa çizgi demetleri.
Yaklaşan - Uzaklaşan Çizgiler :
Bağımlı Çizgiler :
a.Formlarını kuşatan çizgiler.
b.Formların iç yapılarını belirleyen çizgiler.
Dolaylı Çizgiler : Olmayan bir eksen etrafında, birbirleriyle ilişkili düzenlemelerle oluşan çizgiler.
Sanatın çizgiyle başladığı bir gerçek. Yani nokta, onu başlangıç kabul eden bir mesafe boyutunda uzandığı
zaman çizgi meydana gelir. Çizgi, hareket ederek ve sınırlayarak meydana getirdiği biçimden başka; gerektiği
kadar ve düzenli kullanıldığında doğal olarak ritmi de sağlar. En önemli özelliği kütle veya somut biçimi
gösterebilmesidir. Çizgi, bir noktanın hareket durumu olarak tarif edilebildiği gibi, uzunluk ve genişliği
olan şekil olarak da tanımlanabilir ve ayrıca formlar arasındaki devamlılık olarak da belirtilebilir. Çizgi,
biçim ve plânların kenarlarını tanımlar ve plân yüzeyin etkisini açık seçik belli eder.
Kapalı olan veya olmayan bütün şekilleri çizgiler yaratır. Çizgilerin mümkün olan bütün düzenleri, kafamızda
düşündüklerimizin ortaya çıkması ve anlatılabilmesi için en uygun yoldur.
Çizgilerin kalınlıklarının değişimi ve benzeri farklı teknik ve hileler kompozisyonun yapısını kuvvetlendirmek
için yararlıdır. Kısacası çizgi, formun bütün ifadelerinde kesin olarak egemendir; etkilidir ve bir kompozisyonun
tümünde çizgi başlangıç noktasıdır.
Çizgi, bir plânın konturlarını veya bir hacmin sınırlarını çizerek "BİÇİM"i meydana getirir. Bir objenin formunu
tanımlama ve onu bilmemizde biçim temeldir, esastır. Formu ve onun zeminden ayrılıp görsel bir kontrast oluşturması,
formun biçimini algılamamıza bağlıdır. Mimaride mekanı çevreleyen plânlar (döşeme, duvarlar ve tavan), bir mekan
örtüsü içinde açılışlar (pencereler, kapılar), bina formlarının siluet biçimleri hep çizgi ifadeleridir.
Çizgiden plâna geçerken iki paralel çizgi bir plânı görsel olarak tanımlar; bilinen görsel ilişkileri, aralarında gerilmiş bir mambran etkisi verebilir.
Çizgiler birbirlerine yaklaştıkça plân etkisi artar ve bir seri paralel çizgilerin tekrarı, plân algısını daha da kuvvetlendirir.
Çizgisel elemanlar ufak ölçeklerde çizgiler; hacim, plân yüzeyler ve kenarların bağlantısını kurar. Binaların kolon, kiriş, kapı, pencere vb. strüktürel iskeletinde mafsallar ve birleşim yerleri olabilir. Ayrıca cepheye de dokusal bir karakter verir.
Bazen mekanı sınırlayan elemanlar, güneş ışığını kontrol amaçlı elemanlar pergola vb. gibi çizgisel karakterdedir.
(GÖRSEL SANAT EĞİTİMİ VE MEKAN - FORM, Prof. Dr. Lâtife GÜRER).
mümkün olduğu kadar fazla konuyu takip ederek sizleri sıkmadan temel tasar ilkelerini anlatmaya çalışacağım.
sonraki konu LEKE
döndüğünce faydalı bilgiler vermeye çalışacağız. Bunlardan en önemlisi daha doğrusu, tüm görsel sanatları
ilgilendiren (Resim, Heykel, Mimari, Grafik, El sanatları vb) temel ilkelerden söz edeceğim.
TEMEL TASARIM NEDİR?
Bir görsel çalışma oluşturulurken farkında olarak veya olmayarak bir takım kurallardan, ilkelerden ve araçlardan yararlanılır
bunları iki ana başlık altında toplayabiliriz.
KOMPOZİSYON ve BİÇİMLENDİRME
1- BİÇİMLENDİRME ARAÇLARI:
Bir görsellik içinde yeralan ve algılayabildiğimiz tüm fiziksel elemanlardır,
Bunlar:
a) Çizgi
b) Leke
c) Doku
d) Renk
e) Hacim, ışık-gölge
f) Perspektif
g) Siyah-beyaz
2- KOMPOZİSYON ARAÇLARI:
Bir görsel içinde yer alan fiziksel elemanların düzenlenme kurallarının tamamıdır.
Bunlar:
a) Uygunluk
b) Birlik
c) Egemenlik
d) Zıtlık
e) Denge
f) Tekrar
g) Yön
h) Ölçü
i) Aralık
j) Değer
k) Hareket
l) Hiyerarşi
Herhangi bir görsellik oluşturulurken faydalandığımız somut ve soyut elemanları geniş bir şekilde
dilim döndüğünce anlatmaya çalışacağım:
İLK KONUMUZ ÇİZGİ:
Çizgiyi, birbiri ardına sıralanmış değişik yönlerdeki sınır belirleyici hat olarak tanımlayabiliriz.
Doğru ise iki nokta arasındaki en kısa yol veya iki düzlemin kesiştiği yerdir. Çizgi en temel görsel
biçimlendirme ögesidir. Tüm biçimsel elemanları bölgesel olarak birbirinden ayırarak en basit anlamda
bir görseli oluşturur. Görsel sanatlar alanında en fazla kullanılan kontrolü en zor bir o kadarda olmazsa
olmazlarındandır çizgi, Hareketi, yönü, kalınlığı, rengi, dokusu, vardır. Her biçimi belli anlamlar ifade
etmektedir. Aşağıda çizginin önemli biçimleri ve özelliklerini anlatmaya çalıştım.
Çizgi Biçimleri :
a)Düz çizgiler.
b)Kalınlaşan, incelen çizgiler.
c)Kavisli çizgiler.
d)Kırık çizgiler.
e)Hafif titreşimler gösteren çizgiler.
f)Kesik çizgiler.
Çizgilerin Birbirleriyle Olan İlişkisi :
Paralel Çizgiler :
a.Eşit ağırlıklı, eş kalınlıklı, düz paralel çizgiler.
b.Değişiki aralıklı, değişik kalınlıklı düz paralel çizgiler.
c.Dairesel paralel çizgiler (eş aralıklı, değişik aralıklı, eş kalınlıklı, değişik kalınlıklı).
d.Kısa paralel çizgi demetleri.
Biribirini Kesen Çizgiler :
a.Birbirini kesen doğru ve eğri parçaları.
b.Birbirini kesen dairesel çizgiler.
c.Birbirini kesen kalın- ince, sık - seyrek çizgiler.
d.Birbirini kesen kısa çizgi demetleri.
Yaklaşan - Uzaklaşan Çizgiler :
Bağımlı Çizgiler :
a.Formlarını kuşatan çizgiler.
b.Formların iç yapılarını belirleyen çizgiler.
Dolaylı Çizgiler : Olmayan bir eksen etrafında, birbirleriyle ilişkili düzenlemelerle oluşan çizgiler.
Sanatın çizgiyle başladığı bir gerçek. Yani nokta, onu başlangıç kabul eden bir mesafe boyutunda uzandığı
zaman çizgi meydana gelir. Çizgi, hareket ederek ve sınırlayarak meydana getirdiği biçimden başka; gerektiği
kadar ve düzenli kullanıldığında doğal olarak ritmi de sağlar. En önemli özelliği kütle veya somut biçimi
gösterebilmesidir. Çizgi, bir noktanın hareket durumu olarak tarif edilebildiği gibi, uzunluk ve genişliği
olan şekil olarak da tanımlanabilir ve ayrıca formlar arasındaki devamlılık olarak da belirtilebilir. Çizgi,
biçim ve plânların kenarlarını tanımlar ve plân yüzeyin etkisini açık seçik belli eder.
Kapalı olan veya olmayan bütün şekilleri çizgiler yaratır. Çizgilerin mümkün olan bütün düzenleri, kafamızda
düşündüklerimizin ortaya çıkması ve anlatılabilmesi için en uygun yoldur.
Çizgilerin kalınlıklarının değişimi ve benzeri farklı teknik ve hileler kompozisyonun yapısını kuvvetlendirmek
için yararlıdır. Kısacası çizgi, formun bütün ifadelerinde kesin olarak egemendir; etkilidir ve bir kompozisyonun
tümünde çizgi başlangıç noktasıdır.
Çizgi, bir plânın konturlarını veya bir hacmin sınırlarını çizerek "BİÇİM"i meydana getirir. Bir objenin formunu
tanımlama ve onu bilmemizde biçim temeldir, esastır. Formu ve onun zeminden ayrılıp görsel bir kontrast oluşturması,
formun biçimini algılamamıza bağlıdır. Mimaride mekanı çevreleyen plânlar (döşeme, duvarlar ve tavan), bir mekan
örtüsü içinde açılışlar (pencereler, kapılar), bina formlarının siluet biçimleri hep çizgi ifadeleridir.
Çizgiden plâna geçerken iki paralel çizgi bir plânı görsel olarak tanımlar; bilinen görsel ilişkileri, aralarında gerilmiş bir mambran etkisi verebilir.
Çizgiler birbirlerine yaklaştıkça plân etkisi artar ve bir seri paralel çizgilerin tekrarı, plân algısını daha da kuvvetlendirir.
Çizgisel elemanlar ufak ölçeklerde çizgiler; hacim, plân yüzeyler ve kenarların bağlantısını kurar. Binaların kolon, kiriş, kapı, pencere vb. strüktürel iskeletinde mafsallar ve birleşim yerleri olabilir. Ayrıca cepheye de dokusal bir karakter verir.
Bazen mekanı sınırlayan elemanlar, güneş ışığını kontrol amaçlı elemanlar pergola vb. gibi çizgisel karakterdedir.
(GÖRSEL SANAT EĞİTİMİ VE MEKAN - FORM, Prof. Dr. Lâtife GÜRER).
mümkün olduğu kadar fazla konuyu takip ederek sizleri sıkmadan temel tasar ilkelerini anlatmaya çalışacağım.
sonraki konu LEKE
Son düzenleme:
