Tartışma : Türk motifleri

Aslında bunun sebeplerini sorduğun sorularla gayet güzel açıklamışsın.Evet bir çoğumuzun haberi bile yok, yaşadığımız tasarım evrimindeki estetiğe bakışın hızla değişmesi (ki bu değişm basılı tasarımlarda genellikle geçmişe gidiyor fakat batı kültürü geçmişine).
Bunları retro tasarımlar olarak adlandırabilirz aslında.Nedir peki bunlar? Sıkça kullanılan kontrast renkler, geniş dairesel çizgiler, şu sıralar heryerde gördüğümüz japon güneşi çeşitlemeleri,eğrisel çizgiler bunlardan sadece birkaçı diyebilirim.Ama bu tabiki gelir geçer bir furya herşey gibi.Bu furyanın reklam veren üzerinde yaptığı etki yüzünden yapılan çalışmalarda hep bu yönde devam ediyor.Şimdi ben gidip bir firma için yaptığım bir tasarımda eski türk motiflerini ya da osmanlı minyatürleri kullansam adam bana derki : "ne bu böyle dedemin seccadesi gibi olmuş". Reklam veren genellikle sadece piyasayı düşünür ve bu da tasarımcıları baltalar. Ama bunun gelir geçer bişi olduğunu düşünüyorum ve bundan 2 sene sonra heryerde işlemeli tasarımlar görürsek şaşırmayalım.ne de olsa o da bir furya olacak.
İnteraktif tasarımlardaki (örneğin web tasarımları) değişim ise web 2.0 dediğimiz yeni nesil parlak, cam ya da pleksi görünümlü nesnelerden oluşan çalışmalara doğru gidiyor.En basitinden örnek vereyim, forumlar,tutoriallar "parlak buton yapımı" , "aqua buton nasıl yapılır?" , "yansıma efekti?" şeklindeki konularla dolu. Bu kötü bişeymi? Tabiki değil, göze gerçekten hoş geliyor. (bakın aşağıdaki "Alıntı" butonuna
Türk insanı araştırmacı bir kişiliğe sahiptir ve bu da araştırken esinlenmelere sebep oluyor çünkü günümüzde kolayca ulaşabileceğimiz birçok kaynak yurtdışı merkezli.Buralarda yer alan çalışmalarda tamamiyle o bölgenin tarzını yansıtıyor ve ondan esinlenen kişide bunu alıp bizim tualimize yapıştırıyor sonrada Türkiye'deki tasarımın kimliği kişiliği yavaşça yok oluyor.

Bu süreçte işverenin tasarımcı üzerindeki baskısını inkar etmemek lazım, ama bu işin vebalini işverenin üzerine atmakta kolaycılık olur. Bunun nedenini ben Türk plastik sanatlarının yeterince tanıtılmamasına bağlıyorum, örnek verecek olursak bizim tezhip sanatımız bence bizim ilk grafik tasarım ürünleridir. Peki soruyorum kim tezhip üstatlarının o canım motiflerini kaç defa gördü? Bırakın kitaplarda örneğini görmeyi internette bile örneğini görmek çok zor. Tasarımcılara yoğun bir biçimde batı kültürü pompalanınca bugün örneklerine sıkça rastladığımız motifleri, tasarımları görmemiz kaçınılmaz bir sonuç. Oysa selçuklu, osmanlı bize öyle mükemmel kaynaklar bırakmışki, kimse tutup bunları incelemeye bile zahmet etmez.





Şunu kabul edelim arkadaşlar, hazırcılığı çok seviyoruz, bir şey üzerinde düşünmektense, üretilen bir şeyi değiştirerek sunuyoruz. Dedemin seccadesini kullanmaktansa, japonların dedelerinin güneşlerini kullanmakta bir sakınca görmüyoruz. Çünkü bunlar brush veya pattern olarak hazırdır veya avrupalıların yüzyıllarca önce kullandığı gothic fontları iç rahatlığıyla tasarımlarımızda kullanabiliyoruz.
Oysa bize tasarımlarımızda ilham kaynağı olabilecek o kadar çok şey varki. Taş eserler, tezhipler, hatlar, ciniler, ahşap oymalar, atalarımız bize tükenmez bir hazine bırakmış ama biz onları elimizin tersi ile itmişiz.

Cahit Bey size sonuna kadar katılıyorum.Tasarımcıların üzerindeki işveren baskısı oldukça, şu an yaşadığımız taklit tasarım(!) örnekleri dağ gibi büyüyecektir.Bunun önüne geçmek ise zamanla ülkemizde tasarımın öneminin kavranmasıyla olacaktır.Tasarım ne kadar değerlenirse, özgün tasarımlarda o derece artacaktır ve kimliğimize sahip çıkıp kendi tarzımızı devam ettirme şansı bulacağızdır.

1998 yılına gittim şimdi. O zaman duvar süsleme sanatlarıydı bölümümün adı şimdi geleneksel el sanatları oldu. Doğru yerdeydim hem bölüm olarak, hem de şehir olarak. Selimiye Camii, 3 Şerefli Camii, Beyazıt Külliyesi daha neler neler. İnce işçilik, binlerce desen, renkler bambaşka birşey. Turkuaz rengini benimsedim o zaman, herşeyim turkuaz oldu. Benim rengimdi artık o. Bu konuyu bulmadan önce arşivime göz atıyordum bir taraftan da. Çünkü bazı sıkıntılarımdan kurtulacağımı düşünüyordum ve karton dosyamı inceledim. Eskizler, fotokopiler . O zamanlar yaptığımız bir çalışmanın paspartusunu yapmak için ne emek harcardık, ne kadar heyecanlıydık. Türk motifleri konusunu görünce bunları yazmalıyım dedim. İçimden geçenler bunlar ve belki konunuzla da pek ilgili değil anlattıklarım ama ben yine de yazmak istiyorum. Keşke hala guaj boylarım olsa, boy boy fırçalarım, eskiz kağıtlarım, Ayfer, Hülya, Nigar hocam olsa ben zevkle işimi yapsam geri dönsem o yıllara. Bugün çok sıktı beni mouse, bilgisayar ve brushlar daha niceleri. Teslimedilemeyen işler, ödemesi alınmayan işler, yapılıp müşteri beklenen çalışmalar, matbaadan beklenen fiyatlar inanın çok sıkıldım. Affınıza sığınıyorum konuyu darmadağın ettiğim için beni mazur görün bugün.

elinde selçuklu motifi olan lütfen internete koysun ve geometrik çizimde oloabilir hatta çiçekli böçekli şekillerde olabilir dalga geçmiyorum dalga deniz de olur