Barkod Nedir?

Barkod Nedir?
Rakamları ya da alfanümerik karakterleri temsil eden, değişik genişliklerde bir dizi dik çizgiler ve boşluklardır. Barkod çizgi ve boşluk genişliklerinden ve onların varyasyonlarından gelen yansımalar hassas bir lazer ışığı kullanan bir barkod okuyucu tarafından okunur. Okuyucu yansıyan ışığı bilgiye dönüştürür ve bu bilgiyi bir bilgisayara aktarır. Bilgi dosyalarından ya da bilgi tabanlarından bilgiye ulaşmaya yarayan bir anahtar gibi işlev görür.

Barkod Kullanım Alanları:

• ticari ürünler (mal ve hizmetler),
• taşıma birimleri,
• yerler,
• demirbaşlar

Belli standartlara uygun olarak tanımlanırlar. Tanımlama amacıyla kullanılan numara, bütün dünyada geçerlidir ve bir ticari ürünün, yerin ya da demirbaşın tüm dünyada tek bir numara ile tanınmasını sağlar. Üretim, sevkıyat, depolama ve dağıtım, perakende satış işlemleri, malzeme takibi, kalite kontrol, personel devam kontrol, demirbaşların izlemesi, doküman yönetimi, sağlık, bilgi depolama, elektronik ticaret, değerli evrakların izlenmesi, garanti uygulamaları, servis hizmetleri, park ve otoyollar, posta hizmetleri, elektrik, su, doğal gaz ve telefon vezneleri, ihracat işlemleri vb.

Barkod Numaralarının Özellikleri:

Tek: EAN-UCC Sistemi ile tanımlanan ticari ürünler, taşıma birimleri, yerler ve demirbaşların her biri bütün dünyada tek bir numara ile tanınırlar. Bu numaranın bir eşi daha yoktur; dolayısıyla tanımlanan (kimliklendirilen) ürün, taşıma birimi, yer ya da demirbaş bir başkası ile asla karışmaz.

Anlamsız: EAN-UCC tanımlama numarası, yalnızca bir erişim anahtarı olma özelliğinin dışında herhangi bir anlam taşımaz. Bu numara, tanımladığı ticari ürünün, taşıma biriminin, yerin ya da demirbaşın özelliklerine ilişkin hiçbir bilgi içermez. Bu numaranın tek amacı, tanımladığı parçanın bilgi sisteminde yer alan ayrıntılı bilgilerine erişilmesini sağlamaktır; bu nedenle, bu numaranın içerdiği rakamları kullanarak herhangi bir işlem, sorgulama ya da raporlama yapılmamalıdır.

Uluslararası: EAN-UCC tanımlama numaraları, tüm dünya ülkelerinde ve tüm sektörel uygulamalarda kullanılabilirler. EAN-UCC numarası ile kimliklendirilen bir ürün, taşıma birimi, yer ya da demirbaş tüm dünyada tek olarak tanınmaktadır. Bu numara dünyanın her yerinde geçerli olduğundan bu numaranın her ülke için yeniden değiştirilmesi gerekmemektedir.

Güvenli ve Kullanışlı: EAN-UCC tanımlama numaraları bilgi sistemlerinde kolayca kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Bu numaralar, sabit uzunluktadır ve yalnızca rakamlardan oluşurlar (sayısaldırlar). Numaraların sonlarında yer alan kontrol basamağı (“check digit”) sayesinde numaranın elektronik sistemler tarafından yanlış algılanması da önlenmiştir.

Barkod Çeşitleri ve Kullanım Alanları:

EAN–13 NUMARALAMA YAPISI
EAN/UCC–13 numarası, perakende satılan ticari ürünlerin yanı sıra hizmetler ve perakende satılmayan ticari ürünler için de kullanılır. 13 basamaktan oluşan EAN/UCC–13 numarasının barkodu, EAN–13 barkod alfabesi kullanılarak basılır.

EAN13 numarası, EAN Numaralama Organizasyonunun verdiği EAN-UCC Firma Numarası ile firmanın ürüne verdiği numaradan oluşur. Türkiye’de TOBB-MMNM tarafından uygulanan EAN–13 numaralama yapısı aşağıda gösterilmiştir:


Firma Numarası: TOBB-MMNM’ ye başvuran üretici, dağıtıcı, satıcı, ithalatçı firmalara TOBB-MMNM’ in verdiği numaradır. TOBB-MMNM, ürün çeşidi sayısı 99,999’a dek çıkabilecek firmalara 4 basamaklı, ürün çeşidi sayısı 9,999’a dek çıkabilecek firmalara 5 basamaklı, ürün çeşidi sayısı en çok 999 olabilecek firmalara ise 6 basamaklı firma numarası vermektedir.

Ürün Numarası: Firma Numarası alan firmanın ürettiği malların her ürüne yeni numara verilmesi koşulu ile birden başlanarak numaralandırılması.(Aynı numara birden fazla kullanılamaz.)

Kontrol Basamağı: EAN13 numarasındaki 13. basamak (N13) Modulo–10 yöntemi ile hesaplanan kontrol basamağıdır. EAN–13 barkod alfabesi ile barkod basabilen barkod hazırlama programları ve barkod yazıcılar tarafından otomatik olarak hesaplanır.

GRUPLANAN TİCARİ ÜRÜNLERİN NUMARALANDIRILMASI
Birim ürünlerin bir araya getirilmesi ile oluşan gruplar da birer ticari ürün olarak ele alınırlar ve bu tür ürünlere de Ürün numarası verilir.

Gruplanan ticari ürünlere verilen numara, grubun aynı üründen ya da birbirlerinden farklı ürünlerden oluşmasına bağlı olarak EAN–13 ya da EAN–14 numarası alır ve paketin üzerine bu numaraya karşı gelen barkod basılır.


FARKLI ÜRÜNLERDEN OLUŞAN GRUPLAR (Karışık Gruplar)
Değişik ürün çeşitlerinin bir araya gelmesi ile oluşturulan karışık gruplar yeni bir ticari ürün olarak numara alırlar ve EAN–13 numarası ile tanımlanırlar.

Farklı ürünlerin gruplanması ile oluşan karışık paketler aşağıdaki özelliklerden birini taşıyabilirler:

Perakende satış noktalarında satışa sunulan ve barkodları perakende satış noktasındaki satış noktası terminali / yazarkasada okutulan paketler
Perakende satış noktalarından geçmeyen ancak ticari ürünleri taşımak ve/veya depolamak için kullanılan kutular (koliler, kasalar vb.)
Karışık grubun içerisinde numara almamış birim ürünler olabileceği gibi grubun içerisindeki ürünlerin her birinin kendilerine ait numaraları da olabilir. Her koşulda, grubun kendisine yeni bir numara verilir.

NOT: EAN–13 barkodu perakende satış noktalarındaki satış noktası terminali/yazarkasalara bağlı barkod okuyucular tarafından okunabildiği halde, ITF–14 ve UCC/EAN–128 barkodları satış noktalarında okutulamazlar.

AYNI ÜRÜNDEN OLUŞAN GRUPLAR
Aynı ürünün bir araya getirilmesi oluşan gruplar da birer ticari ürün olarak tanımlanırlar ve bu gruplar da aşağıdaki numaralardan biri kullanılarak numara alırlar:

EAN/UCC–13 numarası (karışık gruplardaki gibi),

EAN/UCC–14 numarası.

Aynı ürünü gruplayan paketler aşağıdaki özelliklerden birini taşıyabilirler:

o perakende satış noktalarında satışa sunulan ve barkodları perakende satış noktasındaki satış noktası terminali/yazarkasada okutulan paketler
o perakende satış noktalarından geçmeyen ancak ticari ürünleri taşımak ve/veya depolamak için kullanılan kutular (koliler, kasalar vb.)

Aynı Ürünün Gruplarında EAN/UCC–14 Numarasının Kullanımı

Aynı ürünün perakende satılmayan ancak depolama/taşıma gibi amaçlarla oluşturulan grupları varsa bu gruplar için EAN/UCC–14 numarası kullanılır.

TAŞIMA BİRİMLERİNİN TANIMLANMASI
Taşıma birimleri, Tedarik Zinciri içerisinde ticari ürünün taşınması ve/veya depolanması amacıyla kullanılan paketleme birimleridir.

Her bir taşıma birimine, taşıma biriminin bütün ömrü boyunca (üretildiği ilk andan başlayarak, artık kullanılmaz hale gelinceye dek) tanınmasını sağlayan bir seri numarası verilir. Bu numara, taşıma biriminin bilgisayar ortamındaki içeriği ve özelliklerine ilişkin bilgilere erişmek üzere bir anahtar olarak kullanılır.

DEĞİŞKEN MİKTARLARLA SATILAN ÜRÜNLER
Dağıtıma ve/veya satışa sunulduğunda ağırlık, uzunluk, yüzölçümü, hacim vb. değişen bir özelliğinden ötürü dağıtım/satış koşulları değişen ürünler değişken miktarlı olarak adlandırılırlar. Örneğin, satış noktasında satılırken satış tutarı ağırlığına göre belli olan peynir, tavuk ya da şarküteri ürünleri değişken miktarlı ürün sınıfına girerler.

Perakende satış ortamlarında kullanılan EAN-UCC numaraları ürünün değişken özelliğini gösteremediğinden, perakende satılan değişken miktarlı ürünler için dünyada kabul edilmiş uluslararası bir standart yoktur. EAN Numaralama Organizasyonları, değişken miktarlı ürünler için kendi sınırları içerisinde kalmak koşulu ile yerel (ulusal) standartlar geliştirip uygulamaktadırlar.


PERAKENDE SATILAN DEĞİŞKEN MİKTARLI ÜRÜNLER İÇİN TÜRKİYE STANDARTI

TOBB-MMNM, Türkiye’de dağıtıma ve satışa sunulan ağırlıklı ürünlerin tanımlanması ve numaralandırılması için ulusal bir standart geliştirmiştir.

TOBB-MMNM’ in geliştirdiği Ağırlıklı Ürün Numarası standardı aşağıdaki temel özelliklere sahiptir:

Ağırlıklı ürün numarası bir tür Mağaza/Depo içi GTIN uygulamasıdır

Ağırlıkları değişen ve satış bedelleri ağırlıklarına göre belirlenen ticari ürünler için kullanılır

Ağırlıklı ürünlere verilen numara EAN-UCC Sisteminin GTIN yapısına uygundur ve EAN/UCC–13 numarasıdır

Ağırlıklı ürün paketinin üzerinde EAN–13 barkod alfabesi ile simgelenir

Numaranın kapsamında ürünün gram cinsinden ağırlığı yer alır

TOBB-MMNM’ den dağıtım ve satışa sunulan her bir değişik ürün çeşidi için ayrı bir ürün numarası alınmalıdır.

PERAKENDE SATILMAYAN DEĞİŞKEN MİKTARLI ÜRÜNLERİN NUMARALANDIRILMASI

Perakende satılmayan değişken miktarlı ürünler EAN/UCC–14 numarası ile tanımlanırlar.

Bu ürünlerin numaralarını barkod ile simgelemek için ITF–14 ya da UCC/EAN–128 (Uygulama Tanımlayıcı 01) barkod alfabelerinden biri kullanılır.

Perakende satılmayan değişken miktarlı ürünler genellikle taşıma/depolama amacıyla bir kap (kutu, koli, kasa, çuval, torba, varil vb.) olurlar. Bu ürünlere verilen EAN/UCC–14 standardındaki GTIN, ürünün kabının üzerinde yer alır.

YAYINLARDA BARKOD UYGULAMASI
EAN-UCC Sistemi ile kitaplar, süreli yayınlar (dergiler, gazeteler) ve müzik yayınlarına (kaset, CD) barkod numarası verilir. Yayınların tanımlanması için EAN/UCC–13 numarası kullanılır; bu numara, yayının üzerine EAN–13 barkod alfabesi kullanılarak basılır.

EAN-UCC Sistemi, yayınların tanımlanmasında yayıncılık sektöründe kullanılagelen numaralama sistemini temel almıştır; buna göre,

Kitaplar için ISBN (International Standart Book Number)

Süreli yayınlar için ISSN (International Standart Serial Number)

Müzik yayınları için ISMN (International Standart Music Number)

Kullanılarak EAN/UCC–13 numarası oluşturulur.

Yayıncı firmalar, yayınlarında ISBN, ISSN ya da ISMN gibi numaralama standartlarını kullanabilecekleri gibi arzu ederlerse yayınlarına doğrudan EAN/UCC–13 numarası da verebilirler.

Not: Kitaplarında ve süreli yayınlarında barkod uygulayacak firmaların MMNM üyesi olması gerekmez. ISBN ve ISSN T.C. Kültür Bakanlığı Kütüphaneler Genel Müdürlüğü’nden alınır

MAĞAZA/DEPO İÇİ BARKOD UYGULAMALARI
Bir ticari ürün dağıtım kanalına sunulmayacak ancak numaralandırıldığı firmada, mağaza, mağaza zinciri ya da depo içerisindeki iç işlemlerde kullanılacaksa, bu durumda ürünü tanımlayan EAN-UCC Numarası “2” öneki ile başlar ve her zaman EAN/UCC–13 standardında numaralandırılır.

YERLERİN (LOKASYONLARIN) TANIMLANMASI
EAN-UCC Sisteminde yer numaraları, bir iş ortamındaki ya da organizasyon içindeki yasal, fonksiyonel ya da fiziksel yerleşim birimini belirtir, örneğin:

Yasal yerleşim birimleri: Firmalar (şirketler), şubeler, bankalar…

Fonksiyonel yerleşim birimleri: Organizasyon içindeki departmanlardır; satın alma departmanı, muhasebe departmanı, satış departmanı…

Fiziksel yerleşim birimleri: Bir yapı içindeki alan/bölümdür; depo, depodaki rampa, tesellüm kapısı, sevkıyat alanı…

EAN-UCC Sistemi ile yukarıda örneklenen yerlerin her birine, bu yeri tek olarak tanımlayacak bir numara verilir. Bu numara EAN/UCC GLN (Global Location Number) olarak adlandırılır.

GLN adı verilen yer numaraları, yerlerin, bilgi sistemlerindeki veritabanlarında tutulan tanımlayıcı bilgilerine erişmek için erişim anahtarı olarak kullanılırlar.

DEMİRBAŞLARIN (ASSETS) TANIMLANMASI
EAN-UCC Sistemi, sabit kıymet olarak kabul edilen demirbaşların tanımlanması için demirbaş numaraları geliştirmiştir. Bu demirbaşlar, kuruluşların içinde sabit duran (taşınamaz), yer değiştirmeyen varlıklar olabileceği gibi, ticaret yapan taraflar arasında hareket gören ve geri dönen (iade edilen-“returnable”) kasa, palet, varil, konteynır gibi kaplar da olabilirler.

EAN-UCC Sistemi ile kuruluşun içinde kalan, yer değiştirmeyen varlıklar GIAI (Global Individual Asset Identifier) numarası ile tanımlanırlarken, yer değiştiren, gittiği yerden geri dönen ve yer değiştirme hareketlerinin izlenmesine gerek duyulan varlıkları tanımlamak için GRAI (Global Returnable Asset Identifier) numarası kullanılır.

İADE EDİLEBİLEN DEMİRBAŞLAR
Genellikle taşıma ve depolama amacıyla kullanılan, gönderildiği yerden gönderen tarafa iade edilen, taşıma ve depolama işlemleri sırasında izlenmek istenen demirbaşlardır.

EAN-UCC Sisteminde bu tür demirbaşlara verilen numara GRAI (Global Returnable Asset Identifier) olarak adlandırılır.

SABİT DEMİRBAŞLAR
Yer değiştirmeyen, duran varlıklar olarak da tanımlanabilecek ve firma envanterinin bir parçası olan sabit demirbaşlar, EAN-UCC Sisteminde GIAI (Global Individual Asset Identifier) olarak anılan numara ile tanımlanırlar.

EAN–8 NUMARALARI

EAN8 numaraları, ürün paketinin üzerinde EAN–13 numarası ve EAN/UCC-13 barkodunun basılması için yeterli yer olmadığı durumlarda EAN Numaralama Organizasyonu tarafından verilir.

Türkiye’de EAN/UCC–8 numaraları TOBB-MMNM tarafından verilmektedir.

Firmalar, EAN–8 numarasını edinmek için ürünün ambalaj örneği ile birlikte başvurmalıdırlar.

EAN Numaralama Organizasyonu, ancak aşağıdaki durumlardan biri gerçekleşiyorsa ürünün EAN–8 numarası almasını kabul eder:

• Ürün paketinin toplam alanı 80 cm²’den küçük ise
• Basılı etiket yüzeyinin alanı 40 cm²’den küçük ise
• Silindir kaplar için, kabın çapı 30 mm. küçük ise

EAN/UCC–8 numarasının genel yapısı ile EAN/UCC–8 barkodu aşağıda verilmiştir:



Ürün Numarası: TOBB-MMNM’ ye başvurarak firma numarası alan üretici, dağıtıcı, satıcı, ithalatçı firmalar, ticari ürün paketinde EAN–8 numarası kullanılması gerektiğini kanıtladıkları koşulda, TOBB-MMNM, ticari ürün için Ürün Numarasını verir. Bu numara 4 basamaktan oluşur

Kontrol Basamağı: EAN/UCC–8 numarasındaki 8. basamak (N8) Modulo–10 yöntemi ile hesaplanan kontrol basamağıdır. EAN–8 barkod alfabesi ile barkod basabilen barkod hazırlama programları ve barkod yazıcılar tarafından otomatik olarak hesaplanır.

Ticaret ortaklarım 14-basamaklı GTIN’ de ısrar ediyorlar. Nerden elde edebilirim?

Küresel Ticaret Kalem Numarası (GTIN) daha önce EAN/UCC–8, UCC–12(UPC), EAN/UCC–13 VE EAN/UCC–14 olarak bilinen tüm numaraları kapsar. Eğer sizin ürününüz EAN–8, UPC ya da bir EAN–13 barkodu ile işaretlenmişse, ihtiyaçları karşılar.

2005 Gündoğumu Tarihi:

1 Ocak 2005 Gündoğumu Tarihi Nedir?


12 basamaklı Evrensel Ürün Kodu (U.P.C.) tanıtıldığından beri 30 yıl geçmiş ve EAN. UCC Sisteminin kullanımı küresel ticareti kolaylaştırmak adına hızla yaygınlaşmıştır. Gelişen ticaret etkinliği için gerekenleri karşılamak için, Tek Tip Kod Konseyi (UCC, yakında GS1 USA olarak ismi değiştirilecektir), 1 Ocak 2005'ten itibaren tüm Amerikan ve Kanada şirketlerini satış noktasında 12-basamaklı U.P.C. Sembollerine ek olarak EAN–8 ve EAN–13 sembollerini tarayacak ve işleyecek kapasiteye sahip olmaları gerektiğini duyurmuştur. UCC “2005 Gündoğumu” olarak adlandırılan bu tarihi şirketlerin tüm hazırlık ve dönüşümlerini tanımlayabilmeleri amacıyla 1997'de duyurmuştur.

2005 Gündoğumu neden önemlidir?

Amerika ve Kanada dışında, dünyadaki perakende ürünler EAN–8 ve EAN–13 sembolleriyle işaretlenirler. Bu ürünleri Amerika ve Kanada'da satabilmek için, üreticiler ürünlerini tekrar 12 basamaklı U.P.C. Sembolleriyle işaretlemek zorundadırlar. Bu da pazarlama için ekstra zaman ve ekstra harcamaya neden olmaktadır. Şirketlerin sistem kapasitelerini U.P.C. Sembollerinde olduğu kadar EAN–8 VE EAN–13 sembollerini de tarayacak ve işleyecek hale getirmeleri, üreticilerin daha geniş bir ürün yelpazesini elde tutmalarına izin verecektir.

EAN–8 ve EAN–13 sembolleriyle tanımlanan ürün sayısı 1 Ocak 2005'ten itibaren hızla artacaktır. Çünkü Amerika ve Kanada dışındaki şirketlere bu tarihten sonra UCC Şirket Prefiksleri yayınlanmayacaktır.

Barkodlar Nominal Boyutlarına Olabildiğince yakın mı basılmak zorundadırlar?

Hayır, kullanılan paketlemeye göre kullanılan baskı işlemi ve kullanılan materyal barkodların büyüklüğünü belirleyecektir. Açık renk ve koyu renk çizgiler tarayıcı tarafından algınalabilir olmalıdır. Düşük baskı kalitesi daha büyük sembollere ihtiyaç duyar. Semboller ne kadar büyük olursa, dağılmalar için toleransta o kadar yüksek olacak ve geleneksel baskı işlemleri ile ilgili problem ihtimalide o kadar küçük olacaktır.

Barkod Neden Gereklidir ve Ne Gibi Faydalar Sağlar?

Ürünlerin yurtiçi piyasada etkin bir şekilde sunulabilmesi ve yurtdışı pazarlara ihraç edilebilmesi için, barkod olmazsa olmaz bir koşuldur. Barkod iç pazarda toptancılardan perakendecilere ve oradan da tüketicilere doğru akan arz sürecinde, bütün hedef kitlelere avantajlar sağlar. Bununla birlikte barkod sahibi olmayan ürünler, ulusal ve uluslararası pazarlarda da artık dolaşamamaktadır. Ürünü tanımlayan bütün bilgiler için hızlı erişim sağlayan barkod, pazarlama dünyasının ortak dilidir.

Barkod Ne gibi faydalar sağlar?
Barkod veri toplama da iki temel yarar sağlar; doğru bilgi ve hız. İstatistiklere göre verilerin klavyeden girilmesi sırasında ortalama 300 karakter biri kesinlikle hatalı olmaktadır. Bu oran Barkod' da 3 milyonda birdir. Barkod doğru ve hızlı veri alfabesidir. Ancak optik okuyucular ile algılanan Barkod, ayrıca veri girişi ve kontrolünde 16 kat daha hızlıdır. Bu özellikler Barkodu alışveriş merkezleri ve depolar gibi çok yüksek hacimli verilerin izlendiği yerlerde oldukça popüler kılmaktadır. Barkod Master Filmleri büyütülüp/küçültülemedikleri gibi suretlerinin alınması da sorunlara neden olur. Bu durumların yaşanmaması için orijinal Master film kullanmak her zaman daha doğru ve ekonomiktir.

Barkod Etiketi Nedir ve Nasıl Yapılır?

Ürünlerinizin barkodlu olmasını istiyor ve aynı ambalajı birden çok ürüne kullanıyorsanız ve elinizde barkodsuz ambalajınız varsa veya üretim tarihi, son kullanma tarihi, seri no, içerik, barkod, ürün adı vb değişken bilgileri içeren etiketlerin basmak istiyorsanız termal (ısı ile baskı) termal transfer (ribon ile baskı) yapabilen yazıcılardan birinin tercih edilmesi gerekmektedir.
.Etiket işlemleri için aşağıdaki adımların izlenmesi gerekmektedir.
.Etiket içeriği ve tasarımının kararlaştırılması
.Etiketin tasarımına uygun olarak boyutuna karar verilmesi
.Etiket boyutu ve miktarına uygun olarak yazma kapasitesinin hesaplanması, baskı metodunun seçilmesi
Kriterlere uygun doğru yazıcının seçilmesi…

Ürünleri Etiketlemek Mümkün Değilse
Eğer ürün etiketleme yapılmayacak kadar ufak veya birim fiyatı düşük ürünler ise, ürün kodunu içeren etiketi, ürünün bulunduğu raf, dolap, çekmece üzerine de yapabilirsiniz. Örneğin civata, çivi, fener ampulü gibi malzemeleri etiketlemek son derece zor ve maliyetli olabilmektedir. Bunun için bu tür ürünler, tuttuğunuz paket, çekmece, raf gibi yerlere ürün etiketini yapıştırabilirsiniz. Bu durumda stoğa giriş/çıkış işleminde bu barkod okutularak işlem yapılabilir.

Barkod Hangi Renklerle Basılır?

Barkodun yer aldığı yüzeyin rengi çok önemlidir. Barkodun okunabilmesi için barkoddaki koyu çubuklar ile zemin rengi arasında yeterli kontrast sağlanmış olmalıdır. Genel olarak açık renklerin (kırmızı ve turuncu gibi sıcak renkler de dâhil olmak üzere) zeminde olması, çubukların ise koyu renklerden (siyah, lacivert, koyu yeşil gibi) seçilmesi uygun olur.