- Katılım
- 14 Ağu 2007
- Mesajlar
- 3,962
- Tepkime puanı
- 175
- Yaş
- 40
Gazete, dergi gibi basılı reklam ortamlarında reklamcılar için en önemli nokta, diğer reklamlar arasından sıyrılıp, fark edilebilmek, hedef kitleye kendisini okutabilmektir. Bu da ancak başlık, alt başlık, metin, slogan, logo gibi reklam mesajını sözcüklerle aktaran öğelerin ve resim, fotoğraf, illustrasyon, düzenleme (layout) gibi görüntüye ait elemanların amaca hizmet edecek biçimde düzenlenmesiyle gerçekleşebilir.
Başlık, alt başlık, metin, slogan Bunların resim fotoğraf ile desteklenmesi ve düzenlenmesi reklamın başarısı açısından oldukça önem taşır.
Resim, fotoğraf
Resim ve fotoğraf, basılı reklamda ürün ya da hizmetin kullanılışını, kullanıcılarını, tüketiciye vaat ettiği yararı veya özelliklerini görüntü dili ile yansıtır. Fotoğraf resme nazaran gerçeklik etkisi sebebi ile daha sıklıkla kullanılan bir malzemedir. Ancak resimler veya sanat yönetmeni tarafından yapılan sanatsal reklam illüstrasyonları da hali hazırda aşağıdaki koşulların söz konusu olduğu durumlarda sıklıkla ve başarıyla kullanılmaktadır.
1.Gerçek yaşamda bulunamayacak kadar abartılı bir görüntü arzulanıyorsa
2.Özellikle endüstriyel malların reklamı söz konusuysa istenen grafik ve şematik düzenlemelerin aktarılmasında
3.Mevsimi dışındayken arzulanan mevsimsel görüntülerin aktarılmasında
4.Fotoğraf için model olarak doğru kişilerin bulunmasının çok zor ya da olanaksız olduğu durumlarda
5.Kısa bir sürede reklamın gerçekleştirilmesi gereken durumlarda
6.Özellikle komik mizansenler yaratılmak istendiğinde, ya da çocuklara yönelik bir reklam hazırlandığında kullanılacak çizgi kahramanlar veya öykülerin sunumunda
Herhangi bir basılı reklamda fotoğraftan beklenen görevler:
1. Hedef reklamın dikkatini reklama çeker
2. İşle ile ilgili bir fikri hızla ve etkili olarak açıklar
3. Hedef kitlenin başlık ve metinle ilgilenmesini sağlar
4. Sözle ifadesi çok zor hatta imkansız bir fikri açıklamaya yarar.
5. Reklamın inandırıcılığına yardım eder.
6. Pazara sürülecek yeni bir ürünün neye benzediğini tüketiciye yansıtır.
7. Reklam haber tarzında ise fotoğraf reklamın ciddiyetini arttırarak haber etkisini güçlendirir.
Layout (düzenleme)
Layout(düzenleme) , basılı reklamlarda reklamın genel yerleşim düzenini ve görünüşünü ifade eder. Reklamcılıkta görüntü ifadesi iki anlamda kullanılabilir: Birisi reklamın taşıdığı resim, fotoğraf, şekil gibi görüntü elemanı, ikincisi ise reklamın genel görünüşü yani layout’udur. Layout ile ilgilenen sanat yönetmeni, hem sözel, hem de görüntü elemanlarının yerleştirmesini en işlevsel ve hedef kitle üzerinde en etkili olabilecek şekilde yapmak ile yükümlüdür. Layout son şeklini alana dek üç aşamadan geçer: Birinci aşama reklamın havasını, genel olarak yansıtmak üzere hazırlanmış bir taslak (Taslak layout) görünümündedir. Genel bir fikir verir. İkinci aşamada , taslaklardan seçilen bir tanesi gerçek boyutlarda çalışılır ve ajansın ya da reklam verenin onayına sunulur. Bu aşamada gerçekleştirilen layout ise müsvedde düzenleme olarak adlandırılır. Onay alınırsa üçüncü aşamada özgün layout (son layout) gerçekleştirilir. Nadiren yüksek maliyet içeren reklamlar için bir üst çalışmalar yapılır ki bu da geliştirilmiş layout adını alır ve tüm detaylar ayrıntılı olarak hazırlanır ve reklam verenin onayına sunulur (Kocabaş, Elden, 2001).
Bu çalışmaları basım ile ilgili çalışmalara gelir. Bu çalışmalar reklam dizgisinin yapılması, klişe ya da kalıp hazırlanması veya reklamın filme hazırlanıp, basılmasını kapsar. Renkli reklamlar için renk ayrımının doğru yapılması, dizgide hata olmaması ve baskı kalitesi de önemlidir.
Broşür,el ilanı, katalog, posta kartı ve satış yeri malzemeleri için gibi diğer basılı reklam araçlarında layout biraz daha farklıdır.Hem sayfa üzeri düzenlemeler yapılır hem de dummyler hazırlanır. Dummy, hacimli, katlamalı, oyuntulu, oyuncaklı malzemenin layout’udur; bitmiş haldeki görüntüsünü gösteren tam büyüklükteki maket niteliğindedir.
2. Radyo reklamlarında prodüksiyon çalışmaları
Yayın yapan reklam araçlarından olan radyo reklamlarının prodüksiyon çalışmalarında yaratıcı ekip, toplanan bilgiler ışığında ve hedef kitle ve süreyi de dikkate alarak çalışmaya başlar. Eldeki tek malzeme olan ses ve sözün güzel ve etkili bir kompozisyon haline gelmesi için çalışılır. Gerekli mesajların metinler, sloganlar , efektler ve cıngıllar yardımıyla aktarılabilmesi için reklam senaryoları hazırlanır.
Radyo reklamlarında yaratıcı ekip şunlara dikkat eder:-Reklamın ilk cümlesi mutlaka ilgi çekmeli ve vurucu olmalıdır.
-Kalabalıklara değil, bireye seslenilmelidir.
-Kullanılacak ifadeler, müzik ve efektler canlılık yaratmalıdır.
-Mesajlar yazı dili ile değil, konuşma dili ile verilmelidir.
-Reklamın hedef kitlesinin anlayabileceği bir anlatım tarzı kullanılmalıdır.
-Tek bir güçlü fikir üzerinde durulmalıdır.
-Metin gereksiz ifadelerden arındırılmalıdır.
-Ürün ya da hizmetin markası, adı, telefon numarası, adresi gibi önemli noktalar vurgulanmalıdır.
-Varsa, mizahi unsurların komik olmasına dikkat edilmelidir.
Yapım aşaması reklamın seslendirme, müziklendirme, efektler ve montaj/miks çalışmalarını içerir.
Seslendirme
Bu aşama reklam metinlerinin stüdyoda mikrofona okunması işlemini kapsar.Seslendirme işlemi ya spikerler, ya da sesi ve diksiyonu düzgün kişiler tarafından yapılır. Burada ses tonu, vurgular, anlam ve heyecan duraklarının verilmesi önem taşır. Birden fazla ses kullanımında farklı seslerin kullanılması ve ayırt edilebilmesi gerekir. Canlı yayınlar arsındaki canlı seslendirmelerde profesyonel spikerlerin kullanılması uygundur.
Müziklendirme
Radyo reklamlarında iki tür müzik kullanılabilir: cıngıllar ve fon müzikleri.
Cıngıllar, genellikle reklamın konusu olan ürün ya da hizmet için özel olarak bestelenmiş ve reklam mesajını aktaran sözleri içeren müzik parçalarıdır. Kafiyeli olurlarsa kolay hatırlanır. Hareketli ve ritmik parçalardır. Bazen reklamın tümü cıngıl olabilir.Böyle durumlarda cıngılın sözleri reklam metninin yerini alır.
Fon müzikleri ise , reklamın mesajını taşıyan sözlerin altına döşenen ve reklamda sözler gibi belli etkileri yaratmak için kullanılan müzik parçalarıdır. Radyo reklamlarında fon müzikleri, atmosfer yaratmak, sözlerin etkisini güçlendirmek ve bütünleyicilik sağlamak üzere kullanılırlar. Bunlar bazen reklamın amacına , tarzına uygun olarak bestelenirler bazen de popüler müzik parçaları kullanılır. Çok sevilip, popüler olan reklam müzikleri de olmakla beraber, müziğin sözlerin önüne geçmemesine , reklam mesajının etkisini azaltmamasına dikkat edilmelidir.
Efektler
Efektler de radyo reklamlarında kullanılan materyallerdir. Yerinde kullanıldığında reklama daha çarpıcı ve gerçekçi bir etki verirler. Efektler, çevredeki doğal seslerden (araba kornası, köpek havlaması..) ve yapay seslerden (kağıt hışırtısı ile yağmur sesinin verilmesi…)oluşabilir. Doğal efektler, önceden ses bantlarına kaydedilmişlerdir. Yapay efektler de kimi zaman önceden kayıtlı, bazen de seslendirme aşamasında oluşturulabilirler. Efektler ya miks ya da seslendirme sırasında radyo reklamlarının kaydedildiği banda dahil edilirler. Süreleri ve hangi efektlerin kullanılacağı daha önceden senaryoda belirtilmiştir.
Montaj-miks
Bu aşamada daha önceden kaydedilen söz, müzik bantlarının birleştirilmesi gerçekleştirilir.İstene sesler, önceden yapılan planlara göre ve sırasıyla mikser yardımıyla kayıttaki bir başka banda aktarılır ve böylece montaj gerçekleştirilmiş olur. Kontrollerden sonra radyo reklama yayın hazır hale gelmiştir.
3. Televizyon reklamlarında prodüksiyon
Bir televizyon reklamı hazırlamak gerçek anlamda ekip çalışması ve uzmanlık gerektiren bir olaydır.Temel kararların verilmesinden sonra reklam metin yazarları senaryoyu yazarlar. Hazırlanan reklam senaryosu storyboard denilen resimli öykü haline getirilir ve reklam verenin onayına sunulur. Reklam filminin çekilmesi, kurgulanması, efektler ve görsel düzenlemeler, seslendirme ve müziklendirmeler yapılarak tamamlanır.
Senaryo
Reklam metin yazarının etkili bir senaryo ortaya çıkarabilmesi için hem yaratıcı, hem film dilini bilen, hem kullandığı dile egemen olan ve psikoloji, sosyoloji bilgileri olan ve bunların sentezini yapabilecek bir kişi olması gerekir.
TV reklam filmi senaryosu yazan bir reklam metin yazarı şunları göz önünde bulundurmalıdır:
-Reklam metnindeki mesaj üreticiden tüketiciye doğru tek yönlüdür.
-Kişilerden çok gruplara yöneliktir
-Hem dilsel, hem görsel semboller kullanılır
-Reklamlar, izleyicinin istediğini izleyebileceği bir rekabet ortamında yer alır.
-İnsanları ikna etmek amacı taşır.
-Tüketici için en gerekli bilgileri içerir.
-Reklamın bir ticari iletişim olduğu unutulmamalıdır.
-Görsel ve işitsel öğelerin uyumu ve bütünlüğü önemlidir.
-İlk saniyelerde reklam dikkat çekmelidir.
-Gereksiz sözler ve görüntüler algılamayı engelleyebilir.
-Aktarılan mesajların pazarlama stratejileriyle uyumlu olması gerekir.
-Reklamdaki dramatik öğelerin, öykünün ve karakterlerin ürünün önüne geçmemesi gerekir.
Storyboard (resimli öykü)
Reklam film metninin görüntülü anlatımlarıdır.Alt alta ya da yan yana çizilmiş karelerin içine senaryoda yer alan çekimlerin tek tek yerleştirilmesi, altlarına çekimde yer alacak monologların/diyalogların, kamera hareketlerinin ve müziğin yazılmasıyla meydana getirilirler. Bu sayede reklam verenin onayını almak ve prodüktörün ve yönetmenin yazarın beklentilerini kavraması kolaylaşır.
Casting
Yapım ile ilgili çalışmalarda reklam filminin son halini alması sağlanır. Bu aşamaların ilki senaryonun öngördüğü tip ve karakterlere uygun oyuncu seçimi demek olan castingtir. TV reklam filmlerinde dört tür oyuncuya rastlanır. Birinci tip profesyonel oyunculardır. İkinci tip, film starları, şarkıcı ya da tanınmış ünlülerdir. Üçüncü tip oyuncular halktan, hayattan kişilerdir. Dördüncü tip ise animasyon yolu ile işlerlik kazandırılan çizgi ya da kukla karakterlerdir. Bazen de seçilen oyuncunun spesifik özellikleri daha önemli olur. Örneğin sabun reklamı için güzel bir cilt, şampuan reklamı için güzel saçlar gibi.. Seçilen oyuncunun uygunluğu reklamın başarısını da etkiler.
Mekan ya da dekor seçimi
Televizyon reklamlarının yapım aşamasında karar noktalarından biri mekan seçimidir. Bir TV reklamı ya gerçek mekanlarda ya da stüdyolarda çekilebilir. Senaryo gereği reklam filmleri hem içerik olarak hem de fiziki olarak uygun gerçek mekanlar kullanılabilir. Çekim açısından elverişli olmayan durumlarda ses, ışıklandırma, çevre düzenlemesi (dekor) gibi teknik donanım açısından hazırlanmış özel alanlar kullanılır. Stüdyolarda yapılan çekimler sırasında kullanılan dekorların çekimlerde kolaylık sağlamak ve atmosfer yaratmak gibi hem estetik hem de teknik açıdan pek çok işlevi yerine getirdiğini söylemek mümkündür. Reklam filmlerinde kullanılan dekorları dört grupta toplamak mümkündür;
-Tarafsız (nötr) dekorlar
-Gerçeğe uygun (realist) dekorlar
-Stilize (stylise) dekorlar
-Gerçek dışı/hayali (fantastic) dekorlar
Tarafsız dekorlar, reklam filminde düz ve sade bir ortam yaratmak, belirli bir çerçeve ve zaman diliminden soyutlamak için kullanılır.Gerçeğe uygun dekorlar, reklamın çekildiği ortamın gerçek hayata uygun düşmesi gerektiği zamanlarda devreye girer. Stilize dekorlar tasarlanırken belli bir imaj yaratılmaya çalışılır, gerçeğe uygunluğu aranmaz. Özellikle dans ve müzik ağırlıklı ve masalsı reklam filmleri için kullanılırlar. Gerçek dışı ve hayali dekorlar ise varolmayan fantastik ortamların veya belirli bazı duyguların aktarılmasında kullanılırlar. Plastik ve estetik unsurlar burada fazlaca önem taşır.
Televizyon ekranı küçük olduğu için karışık dekorların, kalabalık sahnelerin kullanımından kaçınılmalı olabildiğince sade ve yalın ve anlaşılır dekorlar kullanılmalıdır.
İyi tasarlanmış ve düzenlenmiş dekorların özellikleri şöyle olmalıdır:
-Kameranın hareketlerine uygun olmalı, hareket yeteneğini azaltmamalıdır
-Işık, ses düzenlemelerine imkan vermeli
-Kolay kurulup, kolay sökülebilmelidir
-Hafif olmalı, taşınma problemi en aza indirilmeli
-Estetik ve plastik açıdan senaryoya ve televizyon yayınına uygun olmalıdır.
Çekimin planlanması ve gerçekleştirilmesi
Çekim, fiil olarak o aşamaya kadar yapılan tüm çalışmaların optik ya da manyetik bandlara aktarılmasıdır. Set teknisyeninden oyuncuya, kameramandan ışıkçıya kadar bu süreç içinde yer alan çalışanlar bir orkestra gibi işbirliği halindedir. Reklam filmi yönetmeni de bu orkestranın şefi ve senaryoyu yorumlayan kişidir. Yönetmenin yardımcısı olan görüntü yönetmeni ise reklam filminin gerektirdiği tarzda görüntülerin filme aktarılmasını ve kaydedilmesini sağlayan kişidir. Çekimler tam bir ekip çalışması halinde tamamlandığında reklam filminin ham malzemeleri de elde edilmiş olur. Yapılacak iş bu ham malzemeleri senaryo ve storyboarda uygun olarak kurgulamak, seslendirmek, müziklendirmek ve özel efektleri yerleştirmektir.
Montaj (kurgu)
Çekimlerden sonra yapılacak iş, ham malzemeler arasından kullanılacak ve kullanılamayacak olanları seçmek, süreyi aşmayacak şekilde istene imajı yaratmak üzere bir araya getirmektir. Bu işleme montaj (kurgu) denir. Montajcı teknik olduğu kadar estetik yönü de dikkate almalı; reklamın ritmi, vurucu görüntü ve efektleri ön plana çıkartmalı, zaman aşımlarını vermeli, olayların geçişlerini ayarlamalıdır.
Seslendirme
Seslendirme, reklam n montajlandıktan sonra bu filme gerekli söz ve seslerin döşenmesi işlemidir. Ses efektleri ses arşivinden yararlanarak seçilir ve şu işlevleri sağlar:
-konuşma ya da görüntüyü desteklemek
-bir sahne ya da yeri tanımlamak
Gerek görüntüler gerekse yaratılmak istenen atmosfer, ses efektleriyle tamamlandığında daha gerçekçi ve inandırıcı olurlar. Senaryoda hangi seslerin, ne zaman ve hangi yükseklikte olacağı v.s. gibi noktalar belirtilir. Reklam filmlerinde reklam mesajını taşıyan konuşmalar şöyle sınıflandırılır:
-Diyaloglar: birden çok kişinin arasında geçen konuşmaları ifade eder. Güncel konuşma diline yakın, kısa, özlü, yalın, yerinde ifadeler kullanılmalı, gerekiyorsa şive ve ağızlara yer verilmelidir.
-Monologlar. Tek kişiye ait konuşmalardır. Bir dış ses, reklam oyuncusu ya da spiker tarafından seslendirilir. Dış ses, reklam filminin görüntülerinde konuşan kişi yoktur, sonradan üzerine okunur. Spiker ya da oyuncu tarafından seslendirilen monologlarda ise bu kişiler görüntüde de yer alırlar. Aktarıcı durumundaki bu kişiler genelde profesyoneldirler ve sorun çıkmaz, ancak seslendirme sanatçılarının kullanıldığı durumlar da söz konusu olabilir.
Müziklendirme
TV reklamlarında müzik genelde psikolojik atmosferi hazırlayıcı, konuyu destekleyici, dikkati reklama çekici ve çağrışımlar yaratıcı bir öğe olarak kullanılır. Reklam filmlerinde müzik fon müzikleri ve cıngıllar olarak hazırlanır. Reklamın görsel yanına ilaveten müzik de hedef kitlenin reklamı sevme derecesini arttıracak ikna edici bir unsurdur.
Müziklendirme işlemi de tamamlandıktan sonra TV reklam filmi prodüksiyonu mix (birleştirme) işlemi ile son bulur.Son kontrollerden sonra yayın kuruluşlarına ve denetime gönderilmek üzere kopyaları hazırlanır.
Başlık, alt başlık, metin, slogan Bunların resim fotoğraf ile desteklenmesi ve düzenlenmesi reklamın başarısı açısından oldukça önem taşır.
Resim, fotoğraf
Resim ve fotoğraf, basılı reklamda ürün ya da hizmetin kullanılışını, kullanıcılarını, tüketiciye vaat ettiği yararı veya özelliklerini görüntü dili ile yansıtır. Fotoğraf resme nazaran gerçeklik etkisi sebebi ile daha sıklıkla kullanılan bir malzemedir. Ancak resimler veya sanat yönetmeni tarafından yapılan sanatsal reklam illüstrasyonları da hali hazırda aşağıdaki koşulların söz konusu olduğu durumlarda sıklıkla ve başarıyla kullanılmaktadır.
1.Gerçek yaşamda bulunamayacak kadar abartılı bir görüntü arzulanıyorsa
2.Özellikle endüstriyel malların reklamı söz konusuysa istenen grafik ve şematik düzenlemelerin aktarılmasında
3.Mevsimi dışındayken arzulanan mevsimsel görüntülerin aktarılmasında
4.Fotoğraf için model olarak doğru kişilerin bulunmasının çok zor ya da olanaksız olduğu durumlarda
5.Kısa bir sürede reklamın gerçekleştirilmesi gereken durumlarda
6.Özellikle komik mizansenler yaratılmak istendiğinde, ya da çocuklara yönelik bir reklam hazırlandığında kullanılacak çizgi kahramanlar veya öykülerin sunumunda
Herhangi bir basılı reklamda fotoğraftan beklenen görevler:
1. Hedef reklamın dikkatini reklama çeker
2. İşle ile ilgili bir fikri hızla ve etkili olarak açıklar
3. Hedef kitlenin başlık ve metinle ilgilenmesini sağlar
4. Sözle ifadesi çok zor hatta imkansız bir fikri açıklamaya yarar.
5. Reklamın inandırıcılığına yardım eder.
6. Pazara sürülecek yeni bir ürünün neye benzediğini tüketiciye yansıtır.
7. Reklam haber tarzında ise fotoğraf reklamın ciddiyetini arttırarak haber etkisini güçlendirir.
Layout (düzenleme)
Layout(düzenleme) , basılı reklamlarda reklamın genel yerleşim düzenini ve görünüşünü ifade eder. Reklamcılıkta görüntü ifadesi iki anlamda kullanılabilir: Birisi reklamın taşıdığı resim, fotoğraf, şekil gibi görüntü elemanı, ikincisi ise reklamın genel görünüşü yani layout’udur. Layout ile ilgilenen sanat yönetmeni, hem sözel, hem de görüntü elemanlarının yerleştirmesini en işlevsel ve hedef kitle üzerinde en etkili olabilecek şekilde yapmak ile yükümlüdür. Layout son şeklini alana dek üç aşamadan geçer: Birinci aşama reklamın havasını, genel olarak yansıtmak üzere hazırlanmış bir taslak (Taslak layout) görünümündedir. Genel bir fikir verir. İkinci aşamada , taslaklardan seçilen bir tanesi gerçek boyutlarda çalışılır ve ajansın ya da reklam verenin onayına sunulur. Bu aşamada gerçekleştirilen layout ise müsvedde düzenleme olarak adlandırılır. Onay alınırsa üçüncü aşamada özgün layout (son layout) gerçekleştirilir. Nadiren yüksek maliyet içeren reklamlar için bir üst çalışmalar yapılır ki bu da geliştirilmiş layout adını alır ve tüm detaylar ayrıntılı olarak hazırlanır ve reklam verenin onayına sunulur (Kocabaş, Elden, 2001).
Bu çalışmaları basım ile ilgili çalışmalara gelir. Bu çalışmalar reklam dizgisinin yapılması, klişe ya da kalıp hazırlanması veya reklamın filme hazırlanıp, basılmasını kapsar. Renkli reklamlar için renk ayrımının doğru yapılması, dizgide hata olmaması ve baskı kalitesi de önemlidir.
Broşür,el ilanı, katalog, posta kartı ve satış yeri malzemeleri için gibi diğer basılı reklam araçlarında layout biraz daha farklıdır.Hem sayfa üzeri düzenlemeler yapılır hem de dummyler hazırlanır. Dummy, hacimli, katlamalı, oyuntulu, oyuncaklı malzemenin layout’udur; bitmiş haldeki görüntüsünü gösteren tam büyüklükteki maket niteliğindedir.
2. Radyo reklamlarında prodüksiyon çalışmaları
Yayın yapan reklam araçlarından olan radyo reklamlarının prodüksiyon çalışmalarında yaratıcı ekip, toplanan bilgiler ışığında ve hedef kitle ve süreyi de dikkate alarak çalışmaya başlar. Eldeki tek malzeme olan ses ve sözün güzel ve etkili bir kompozisyon haline gelmesi için çalışılır. Gerekli mesajların metinler, sloganlar , efektler ve cıngıllar yardımıyla aktarılabilmesi için reklam senaryoları hazırlanır.
Radyo reklamlarında yaratıcı ekip şunlara dikkat eder:-Reklamın ilk cümlesi mutlaka ilgi çekmeli ve vurucu olmalıdır.
-Kalabalıklara değil, bireye seslenilmelidir.
-Kullanılacak ifadeler, müzik ve efektler canlılık yaratmalıdır.
-Mesajlar yazı dili ile değil, konuşma dili ile verilmelidir.
-Reklamın hedef kitlesinin anlayabileceği bir anlatım tarzı kullanılmalıdır.
-Tek bir güçlü fikir üzerinde durulmalıdır.
-Metin gereksiz ifadelerden arındırılmalıdır.
-Ürün ya da hizmetin markası, adı, telefon numarası, adresi gibi önemli noktalar vurgulanmalıdır.
-Varsa, mizahi unsurların komik olmasına dikkat edilmelidir.
Yapım aşaması reklamın seslendirme, müziklendirme, efektler ve montaj/miks çalışmalarını içerir.
Seslendirme
Bu aşama reklam metinlerinin stüdyoda mikrofona okunması işlemini kapsar.Seslendirme işlemi ya spikerler, ya da sesi ve diksiyonu düzgün kişiler tarafından yapılır. Burada ses tonu, vurgular, anlam ve heyecan duraklarının verilmesi önem taşır. Birden fazla ses kullanımında farklı seslerin kullanılması ve ayırt edilebilmesi gerekir. Canlı yayınlar arsındaki canlı seslendirmelerde profesyonel spikerlerin kullanılması uygundur.
Müziklendirme
Radyo reklamlarında iki tür müzik kullanılabilir: cıngıllar ve fon müzikleri.
Cıngıllar, genellikle reklamın konusu olan ürün ya da hizmet için özel olarak bestelenmiş ve reklam mesajını aktaran sözleri içeren müzik parçalarıdır. Kafiyeli olurlarsa kolay hatırlanır. Hareketli ve ritmik parçalardır. Bazen reklamın tümü cıngıl olabilir.Böyle durumlarda cıngılın sözleri reklam metninin yerini alır.
Fon müzikleri ise , reklamın mesajını taşıyan sözlerin altına döşenen ve reklamda sözler gibi belli etkileri yaratmak için kullanılan müzik parçalarıdır. Radyo reklamlarında fon müzikleri, atmosfer yaratmak, sözlerin etkisini güçlendirmek ve bütünleyicilik sağlamak üzere kullanılırlar. Bunlar bazen reklamın amacına , tarzına uygun olarak bestelenirler bazen de popüler müzik parçaları kullanılır. Çok sevilip, popüler olan reklam müzikleri de olmakla beraber, müziğin sözlerin önüne geçmemesine , reklam mesajının etkisini azaltmamasına dikkat edilmelidir.
Efektler
Efektler de radyo reklamlarında kullanılan materyallerdir. Yerinde kullanıldığında reklama daha çarpıcı ve gerçekçi bir etki verirler. Efektler, çevredeki doğal seslerden (araba kornası, köpek havlaması..) ve yapay seslerden (kağıt hışırtısı ile yağmur sesinin verilmesi…)oluşabilir. Doğal efektler, önceden ses bantlarına kaydedilmişlerdir. Yapay efektler de kimi zaman önceden kayıtlı, bazen de seslendirme aşamasında oluşturulabilirler. Efektler ya miks ya da seslendirme sırasında radyo reklamlarının kaydedildiği banda dahil edilirler. Süreleri ve hangi efektlerin kullanılacağı daha önceden senaryoda belirtilmiştir.
Montaj-miks
Bu aşamada daha önceden kaydedilen söz, müzik bantlarının birleştirilmesi gerçekleştirilir.İstene sesler, önceden yapılan planlara göre ve sırasıyla mikser yardımıyla kayıttaki bir başka banda aktarılır ve böylece montaj gerçekleştirilmiş olur. Kontrollerden sonra radyo reklama yayın hazır hale gelmiştir.
3. Televizyon reklamlarında prodüksiyon
Bir televizyon reklamı hazırlamak gerçek anlamda ekip çalışması ve uzmanlık gerektiren bir olaydır.Temel kararların verilmesinden sonra reklam metin yazarları senaryoyu yazarlar. Hazırlanan reklam senaryosu storyboard denilen resimli öykü haline getirilir ve reklam verenin onayına sunulur. Reklam filminin çekilmesi, kurgulanması, efektler ve görsel düzenlemeler, seslendirme ve müziklendirmeler yapılarak tamamlanır.
Senaryo
Reklam metin yazarının etkili bir senaryo ortaya çıkarabilmesi için hem yaratıcı, hem film dilini bilen, hem kullandığı dile egemen olan ve psikoloji, sosyoloji bilgileri olan ve bunların sentezini yapabilecek bir kişi olması gerekir.
TV reklam filmi senaryosu yazan bir reklam metin yazarı şunları göz önünde bulundurmalıdır:
-Reklam metnindeki mesaj üreticiden tüketiciye doğru tek yönlüdür.
-Kişilerden çok gruplara yöneliktir
-Hem dilsel, hem görsel semboller kullanılır
-Reklamlar, izleyicinin istediğini izleyebileceği bir rekabet ortamında yer alır.
-İnsanları ikna etmek amacı taşır.
-Tüketici için en gerekli bilgileri içerir.
-Reklamın bir ticari iletişim olduğu unutulmamalıdır.
-Görsel ve işitsel öğelerin uyumu ve bütünlüğü önemlidir.
-İlk saniyelerde reklam dikkat çekmelidir.
-Gereksiz sözler ve görüntüler algılamayı engelleyebilir.
-Aktarılan mesajların pazarlama stratejileriyle uyumlu olması gerekir.
-Reklamdaki dramatik öğelerin, öykünün ve karakterlerin ürünün önüne geçmemesi gerekir.
Storyboard (resimli öykü)
Reklam film metninin görüntülü anlatımlarıdır.Alt alta ya da yan yana çizilmiş karelerin içine senaryoda yer alan çekimlerin tek tek yerleştirilmesi, altlarına çekimde yer alacak monologların/diyalogların, kamera hareketlerinin ve müziğin yazılmasıyla meydana getirilirler. Bu sayede reklam verenin onayını almak ve prodüktörün ve yönetmenin yazarın beklentilerini kavraması kolaylaşır.
Casting
Yapım ile ilgili çalışmalarda reklam filminin son halini alması sağlanır. Bu aşamaların ilki senaryonun öngördüğü tip ve karakterlere uygun oyuncu seçimi demek olan castingtir. TV reklam filmlerinde dört tür oyuncuya rastlanır. Birinci tip profesyonel oyunculardır. İkinci tip, film starları, şarkıcı ya da tanınmış ünlülerdir. Üçüncü tip oyuncular halktan, hayattan kişilerdir. Dördüncü tip ise animasyon yolu ile işlerlik kazandırılan çizgi ya da kukla karakterlerdir. Bazen de seçilen oyuncunun spesifik özellikleri daha önemli olur. Örneğin sabun reklamı için güzel bir cilt, şampuan reklamı için güzel saçlar gibi.. Seçilen oyuncunun uygunluğu reklamın başarısını da etkiler.
Mekan ya da dekor seçimi
Televizyon reklamlarının yapım aşamasında karar noktalarından biri mekan seçimidir. Bir TV reklamı ya gerçek mekanlarda ya da stüdyolarda çekilebilir. Senaryo gereği reklam filmleri hem içerik olarak hem de fiziki olarak uygun gerçek mekanlar kullanılabilir. Çekim açısından elverişli olmayan durumlarda ses, ışıklandırma, çevre düzenlemesi (dekor) gibi teknik donanım açısından hazırlanmış özel alanlar kullanılır. Stüdyolarda yapılan çekimler sırasında kullanılan dekorların çekimlerde kolaylık sağlamak ve atmosfer yaratmak gibi hem estetik hem de teknik açıdan pek çok işlevi yerine getirdiğini söylemek mümkündür. Reklam filmlerinde kullanılan dekorları dört grupta toplamak mümkündür;
-Tarafsız (nötr) dekorlar
-Gerçeğe uygun (realist) dekorlar
-Stilize (stylise) dekorlar
-Gerçek dışı/hayali (fantastic) dekorlar
Tarafsız dekorlar, reklam filminde düz ve sade bir ortam yaratmak, belirli bir çerçeve ve zaman diliminden soyutlamak için kullanılır.Gerçeğe uygun dekorlar, reklamın çekildiği ortamın gerçek hayata uygun düşmesi gerektiği zamanlarda devreye girer. Stilize dekorlar tasarlanırken belli bir imaj yaratılmaya çalışılır, gerçeğe uygunluğu aranmaz. Özellikle dans ve müzik ağırlıklı ve masalsı reklam filmleri için kullanılırlar. Gerçek dışı ve hayali dekorlar ise varolmayan fantastik ortamların veya belirli bazı duyguların aktarılmasında kullanılırlar. Plastik ve estetik unsurlar burada fazlaca önem taşır.
Televizyon ekranı küçük olduğu için karışık dekorların, kalabalık sahnelerin kullanımından kaçınılmalı olabildiğince sade ve yalın ve anlaşılır dekorlar kullanılmalıdır.
İyi tasarlanmış ve düzenlenmiş dekorların özellikleri şöyle olmalıdır:
-Kameranın hareketlerine uygun olmalı, hareket yeteneğini azaltmamalıdır
-Işık, ses düzenlemelerine imkan vermeli
-Kolay kurulup, kolay sökülebilmelidir
-Hafif olmalı, taşınma problemi en aza indirilmeli
-Estetik ve plastik açıdan senaryoya ve televizyon yayınına uygun olmalıdır.
Çekimin planlanması ve gerçekleştirilmesi
Çekim, fiil olarak o aşamaya kadar yapılan tüm çalışmaların optik ya da manyetik bandlara aktarılmasıdır. Set teknisyeninden oyuncuya, kameramandan ışıkçıya kadar bu süreç içinde yer alan çalışanlar bir orkestra gibi işbirliği halindedir. Reklam filmi yönetmeni de bu orkestranın şefi ve senaryoyu yorumlayan kişidir. Yönetmenin yardımcısı olan görüntü yönetmeni ise reklam filminin gerektirdiği tarzda görüntülerin filme aktarılmasını ve kaydedilmesini sağlayan kişidir. Çekimler tam bir ekip çalışması halinde tamamlandığında reklam filminin ham malzemeleri de elde edilmiş olur. Yapılacak iş bu ham malzemeleri senaryo ve storyboarda uygun olarak kurgulamak, seslendirmek, müziklendirmek ve özel efektleri yerleştirmektir.
Montaj (kurgu)
Çekimlerden sonra yapılacak iş, ham malzemeler arasından kullanılacak ve kullanılamayacak olanları seçmek, süreyi aşmayacak şekilde istene imajı yaratmak üzere bir araya getirmektir. Bu işleme montaj (kurgu) denir. Montajcı teknik olduğu kadar estetik yönü de dikkate almalı; reklamın ritmi, vurucu görüntü ve efektleri ön plana çıkartmalı, zaman aşımlarını vermeli, olayların geçişlerini ayarlamalıdır.
Seslendirme
Seslendirme, reklam n montajlandıktan sonra bu filme gerekli söz ve seslerin döşenmesi işlemidir. Ses efektleri ses arşivinden yararlanarak seçilir ve şu işlevleri sağlar:
-konuşma ya da görüntüyü desteklemek
-bir sahne ya da yeri tanımlamak
Gerek görüntüler gerekse yaratılmak istenen atmosfer, ses efektleriyle tamamlandığında daha gerçekçi ve inandırıcı olurlar. Senaryoda hangi seslerin, ne zaman ve hangi yükseklikte olacağı v.s. gibi noktalar belirtilir. Reklam filmlerinde reklam mesajını taşıyan konuşmalar şöyle sınıflandırılır:
-Diyaloglar: birden çok kişinin arasında geçen konuşmaları ifade eder. Güncel konuşma diline yakın, kısa, özlü, yalın, yerinde ifadeler kullanılmalı, gerekiyorsa şive ve ağızlara yer verilmelidir.
-Monologlar. Tek kişiye ait konuşmalardır. Bir dış ses, reklam oyuncusu ya da spiker tarafından seslendirilir. Dış ses, reklam filminin görüntülerinde konuşan kişi yoktur, sonradan üzerine okunur. Spiker ya da oyuncu tarafından seslendirilen monologlarda ise bu kişiler görüntüde de yer alırlar. Aktarıcı durumundaki bu kişiler genelde profesyoneldirler ve sorun çıkmaz, ancak seslendirme sanatçılarının kullanıldığı durumlar da söz konusu olabilir.
Müziklendirme
TV reklamlarında müzik genelde psikolojik atmosferi hazırlayıcı, konuyu destekleyici, dikkati reklama çekici ve çağrışımlar yaratıcı bir öğe olarak kullanılır. Reklam filmlerinde müzik fon müzikleri ve cıngıllar olarak hazırlanır. Reklamın görsel yanına ilaveten müzik de hedef kitlenin reklamı sevme derecesini arttıracak ikna edici bir unsurdur.
Müziklendirme işlemi de tamamlandıktan sonra TV reklam filmi prodüksiyonu mix (birleştirme) işlemi ile son bulur.Son kontrollerden sonra yayın kuruluşlarına ve denetime gönderilmek üzere kopyaları hazırlanır.
Son düzenleme:
