- Katılım
- 14 Ağu 2007
- Mesajlar
- 3,962
- Tepkime puanı
- 175
- Yaş
- 40
Erken dönem filozof, fizikçi ve sanatçıları, renk nedir, onları nasıl görürüz sorularına yanıt aramışlar ve çevrelerini kuşatan görsel dünyanın açıklamasına yardım etmek için teoriler geliştirmişlerdir. Aristoteles, renkler arasındaki benzerlikleri güneş ışığı, alev, hava ve suyun farklı kuvvetlerdeki karışımına bağlamış, “karanlık ışığın yoksunluğu sebebiyledir” demiştir. Büyük Rönesans sanatçısı Leonardo da Vinci beyaz ve siyahı da ana renkler arasına katmış, tamamlayıcı kontrast olarak bilinen fenomeni gözlemlemiştir. Da Vinci, renk kombinasyonlarının optik etkilerine dikkat çekmiş, perspektif ve gölge etkilerini tanımlamıştır. İngiliz fizikçi Newton, tüm spektral renklerin beyaz ışıkta var olduğunu labrotuvar ortamında ispatlamış, renk ilişkilerini gösteren ilk renk halkasının onlardan yapıldığını açığa çıkarmıştır. İngiliz etimolog ve gravür sanatçısı Moses Haris ışıktan çok pigmentler ile çalışmış birincil (kırmızı-mavi-sarı)ve ikincil renk (turuncu-mor-yeşil) renk pigmentlerini elde etmiştir. Ünlü Alman şairi Goethe “renklerin teorisi” (1810) adlı kitabında rengi gözde oluşan görsel bir fenomen olarak ele almıştır. Alman ressam Otto Runge rengin üç boyutlu modeli üzerinde çalışarak renk küresini yayınlamış ve renk ilişkilerini göstermiştir. Bunların dışında Itten, Chevreul, Munsell gibi isimlerin renk teorilerine katkıları aşağıda açıklanmıştır.
Young-Helmholtz teorisi: Young, ışığın dalga teorisini koyan bir İngiliz doktordur. Helmholtz ise fiziğin ses konusunu ileriye götüren bir Alman fizikçidir. Bu bilim adamlarının renk konusundaki çalışmaları Young-Helmholtz teorisi olarak birleştirilmiştir. Bu teoriye göre her renk göz tarafından üç ayrı renk siniriyle anlaşılır. Buna göre üç renk sinirinden söz edilir. Bu sinir kategorisinden birisi uzun ışık dalgalarının hareketiyle hissedilir. Bu etkiyi yapan renk de kırmızıdır. İkinci kategori orta dalgaların etki hareketini verir ki bu da yeşildir. Üçüncü kategori canlı etkilerle kısa dalgalar olur ki buna da mavi-mor denir. Böylelikle her sinir takımı basit renkler( kırmızı-sarı-mavi) dediğimiz üç rengin titreşiminden etkilenmiş olur.
Helmholtz sinir sisteminin titreyişini üç kategoriye ayırarak renklerin çeşitli hareketlerini eğrilerle çizmiştir. Helmholtz ise deneylerle boya renklerle ışık renk etkilerinin arasındaki mevcut olan karışımın farklarını ispatlamıştır. Merkezleri iç içe iki daire çizer. Dış daireyi dört kısma ayırır ve her bir kısmı sırayla sarı ve maviye, iç daireyi de sarı , mavi yeşil karışımından çıkan yeşil renge boyar. Bu şekildeki daireyi hızla döndürerek sarı ve mavi-mor renklerin optik karışımını meydana getirir. Sonuç yeşil olacağına beyaza yakın bir gri olarak görünür. Sebebi sarı ile mor rengin birbirine kontrast olması ve birbirini nötrleştirmesidir.
Bir başka deneyde kırmızıya boyanmış bir daireyi beyaz bir kağıt üzerine koyduğumuzda ve bu daireye uzun süre bakıp kaldırdığımızda, beyaz kağıt üzerinde yeşilimtrak bir görüntü belirir. Bu deneyler tamamlayıcı renklerin görüldüğü optik yanılsamaları aittir.
Chevreul’ün ortaya koyduğu prensiplere göre yan yana konulan çeşitli renkler birbirleri üzerine yaptıkları etki dolayısıyla olduklarından başka renkte görünürler.
Özellikle tamamlayıcı rengin biri soğuk biri sıcaksa kromatik dairede karşılıklı yer alıyor demektir. Sıcak renk yanına soğuk renk konularak soğuklaştırılır, ama canlılıkları da artar. Sarı yanında kırmızı daha morca, sarı ise daha yeşilce görünür. Yeşil renk kırmızının yanında daha mavimtrak görünür. Çünkü kırmızı maviye yeşil ışın gönderir. Kırmızı daha fazla ışıklanmış olur.
Yan yana konulmuş iki sıcak renk, birbirlerini karşılıklı olarak soğuklaştırırlar. Örneğin turuncu ile kırmızı renkler birlikteliğinde turuncu daha sarımtrak , kırmızı da aldığı maviden dolayı daha erguvan kırmızı görünür.
ki soğuk renk yan yana konulduğunda , birbirlerini sıcaklaştırırlar. Örneğin yeşil morun tamamlayıcısı sarıdan alır, mor da yeşilin tamamlayıcısı kırmızıdan alır ve birbirlerini etkilerler.
Renklerin birleştikleri çizgilere bir süre bakıldıktan sonra göz de birtakım fenomenler titreşimler meydana gelir.
Beyaz fon üzerinde renklerin tonları yükselir. Renkleri hafifçe fazlalaşır. Çünkü beyaz fon, üzerine konan rengin kontrastı ile renklenir.
Gri fon üzerinde renklere parlaklık gelir. Rengin tamamlayıcısı griyi renklendirir.
siyah fon üzerinde renklerin tonu azalır, çünkü rengin tamamlayıcısı siyahın tonunu yükseltir. Fakat bunun aksine rengin canlılığı artarak parlaklaşır.
Koyu bir rengi parlak bir rengin yanına koyduğunuzda koyu rengin tonu yükselir ve parlak renk zayıflar ve alçalır
Young-Helmholtz teorisi: Young, ışığın dalga teorisini koyan bir İngiliz doktordur. Helmholtz ise fiziğin ses konusunu ileriye götüren bir Alman fizikçidir. Bu bilim adamlarının renk konusundaki çalışmaları Young-Helmholtz teorisi olarak birleştirilmiştir. Bu teoriye göre her renk göz tarafından üç ayrı renk siniriyle anlaşılır. Buna göre üç renk sinirinden söz edilir. Bu sinir kategorisinden birisi uzun ışık dalgalarının hareketiyle hissedilir. Bu etkiyi yapan renk de kırmızıdır. İkinci kategori orta dalgaların etki hareketini verir ki bu da yeşildir. Üçüncü kategori canlı etkilerle kısa dalgalar olur ki buna da mavi-mor denir. Böylelikle her sinir takımı basit renkler( kırmızı-sarı-mavi) dediğimiz üç rengin titreşiminden etkilenmiş olur.
Helmholtz sinir sisteminin titreyişini üç kategoriye ayırarak renklerin çeşitli hareketlerini eğrilerle çizmiştir. Helmholtz ise deneylerle boya renklerle ışık renk etkilerinin arasındaki mevcut olan karışımın farklarını ispatlamıştır. Merkezleri iç içe iki daire çizer. Dış daireyi dört kısma ayırır ve her bir kısmı sırayla sarı ve maviye, iç daireyi de sarı , mavi yeşil karışımından çıkan yeşil renge boyar. Bu şekildeki daireyi hızla döndürerek sarı ve mavi-mor renklerin optik karışımını meydana getirir. Sonuç yeşil olacağına beyaza yakın bir gri olarak görünür. Sebebi sarı ile mor rengin birbirine kontrast olması ve birbirini nötrleştirmesidir.
Bir başka deneyde kırmızıya boyanmış bir daireyi beyaz bir kağıt üzerine koyduğumuzda ve bu daireye uzun süre bakıp kaldırdığımızda, beyaz kağıt üzerinde yeşilimtrak bir görüntü belirir. Bu deneyler tamamlayıcı renklerin görüldüğü optik yanılsamaları aittir.
Chevreul’ün ortaya koyduğu prensiplere göre yan yana konulan çeşitli renkler birbirleri üzerine yaptıkları etki dolayısıyla olduklarından başka renkte görünürler.
Özellikle tamamlayıcı rengin biri soğuk biri sıcaksa kromatik dairede karşılıklı yer alıyor demektir. Sıcak renk yanına soğuk renk konularak soğuklaştırılır, ama canlılıkları da artar. Sarı yanında kırmızı daha morca, sarı ise daha yeşilce görünür. Yeşil renk kırmızının yanında daha mavimtrak görünür. Çünkü kırmızı maviye yeşil ışın gönderir. Kırmızı daha fazla ışıklanmış olur.
Yan yana konulmuş iki sıcak renk, birbirlerini karşılıklı olarak soğuklaştırırlar. Örneğin turuncu ile kırmızı renkler birlikteliğinde turuncu daha sarımtrak , kırmızı da aldığı maviden dolayı daha erguvan kırmızı görünür.
ki soğuk renk yan yana konulduğunda , birbirlerini sıcaklaştırırlar. Örneğin yeşil morun tamamlayıcısı sarıdan alır, mor da yeşilin tamamlayıcısı kırmızıdan alır ve birbirlerini etkilerler.
Renklerin birleştikleri çizgilere bir süre bakıldıktan sonra göz de birtakım fenomenler titreşimler meydana gelir.
Beyaz fon üzerinde renklerin tonları yükselir. Renkleri hafifçe fazlalaşır. Çünkü beyaz fon, üzerine konan rengin kontrastı ile renklenir.
Gri fon üzerinde renklere parlaklık gelir. Rengin tamamlayıcısı griyi renklendirir.
siyah fon üzerinde renklerin tonu azalır, çünkü rengin tamamlayıcısı siyahın tonunu yükseltir. Fakat bunun aksine rengin canlılığı artarak parlaklaşır.
Koyu bir rengi parlak bir rengin yanına koyduğunuzda koyu rengin tonu yükselir ve parlak renk zayıflar ve alçalır
Alıntıdır
